Тохсунньу 5 күнүгэр туох буолбут эбитий? Скаут аан дойд | Биики халандаар 📆

Тохсунньу 5 күнүгэр туох буолбут эбитий?

Скаут аан дойдутааҕы күнэ. 1910 сыллаахтан бэлиэтэнэр. Бастакы скаут оҕолор лааҕырдара Англияҕа 1907 сыл сайыныгар аһыллыбыта. Арассыыйа импиэрийэтигэр 1909 сыллаахха баар буолбута. Ол эрээри 1924 сыллаахха бобуллубута. Кини үгэстэрин сорҕотун Пионер хамсааһына ылбыта.
Ииндийэ — Гобинд Сингх гуру төрөөбүт күнэ
Беларусь — Социальнай көмүскэл үлэһиттэрин күнэ
Кытай, Харбин — Харбиннааҕы муус уонна хаар оҥоһуктар дойдулар ардыларынааҕы бэстибээллэрэ
АХШ — Көтөрдөр күннэрэ
Япония — Джома Синдзи. Камакура куоракка ыытыллар мацурилартан (бэстибээллэртэн) биирдэстэрэ. Куһаҕан тыыны куттууллар, оҕунан ытыалыыллар
Ороһооспо 12-с күнэ уонна түүнэ (арҕаа христианство).

1634 — Нам улууһугар 600-1000 саха боотура Өлүөнэ остуруогун төгүрүйээри тоҕуоруспуттарыгар атаман Иван Галкин 47 аттаах хаһааҕы кытары саба түспүт. Сахалар бастаан оҕунан ытыалыыллар, онтон үҥүүлээх уонна батыйалаах аттаах дьонунан сырыһыннаран кимэн киирэллэр. Манна 40-ча киһилэрин сүтэрэллэр. Бу сэриигэ Откурай диэн сахалар биир тойонноро ыараханнык бааһырар. Хаһаахтар аттарын барытын сүтэрэллэр, элбэх хаһаах ол иһигэр Иван Галкин бэйэтэ бааһыраллар. Кыргыһыы түмүгэр хаһаахтар остуруокка куоталлар. Сахалар остуруогу төгүрүйэллэр, уонна икки ый кэриҥэ кими да киллэрбэккэ да, таһаарбакка да сыталлар. Остуруокка сытар дьоҥҥо аччыктааһын буолар, бэринэллэрэ эбэтэр хоргуйан өлөллөрө аҕыйах хонук хаалбытын кэннэ олунньу бүтүүтүгэр сахалар тоҕо эрэ баран хаалаллар.
1762 — Дьиҥнээх Романовтар династиялара быстан Арассыыйа бүрүстүөлүгэр ньиэмэс принцэ Пётр III олорбут.
1905 — Арассыыйа-Дьоппуон сэриитин кэмигэр Порт-Артур көмүскээһинэ түмүктэммит. Кириэппэһи комендант генерал Анатолий Стессель дьоппуоннарга биэрбит.
1912 — РСДРП VI Бүтүн Арассыыйатааҕы кэмпириэнсийэтэ Прагаҕа аһыллыбыт. Бу кэмпириэнсийэ кэмигэр Владимир Ленин уонна кини диэки буолааччылар баартыйаттан хайдан, туспа бассабыык баартыйа буолбуттар.
1926 — ВКП(б) Саха сиринээҕи обкомун бюрота "Балаҕаны хотонтон араарар туһунан" уураах таһаарбыт.
1967 — Дьааҥы оройуона икки оройуоҥҥа хайытыллыбыт: Үөһээ Дьааҥы (киинэ — Баатаҕай) уонна Усуйаана (киинэ — Депутатскай).
1991 — Грузия сэбилэниилээх күүстэрэ Соҕуруу Осетия киинигэр Цхинвалига киирбиттэр, Соҕуруу Осетия 1991–92 сс. сэриитэ саҕаламмыт.

Бүгүн ахтыллар дьон: Василий Радлов — востоковед-тюрколог, академик, түүр тылын чинчийиитигэр саҥа хайысханы арыйан төрүттээччи, саха тылын бастакы историческай грамматикатын суруйбута биллэр.
Егор Николаев - Улахан Дьөгүөрдээн — XIX үйэ иккис аҥаарыгар биллибит киһи, Боотур Уус улууһун кулубата. Сахалар бэйэлэрин бэйэлэрэ салайыныыларын туруорсубут, Степной Думаны сөргүтэ сатаабыт, земство институутун Саха Сиригэр киллэриини туруорсубут, Саха сиригэр холуобунай көскө ыытыы суох буоларыгар кылаатын киллэрбит киһи. Саха уһулуччулаах киһитэ Күлүмнүүр учууталынан билинэр киһитэ.
Хаяо Миядзаки — дьоппуон аниме режиссёра, продюсер, сценарист, суруйааччы уонна мангака.
Надежда Николаева — учуонай, музыковед, хандьыдаакка диссертацията олоҥхоҕо уонна саха оператын олоҕуруутугар анаммыта.
Артур Васильев — саха живописеһа, саха норуодунай худуоһунньуга.
2013 — Раиса Захарова (1954-05.01.2013) — ырыаһыт, саха норуодунай артыыһа (2010)

Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/Тохсунньу_5